Aankopen

Jan Karel Donatus van Beecq, Slag bij Tobago, 1677. Collectie Het Scheepvaartmuseum

De regeling Aankopen is bestemd voor Nederlandse musea en andere erfgoedinstellingen die (indien mogelijk) in samenwerking met andere erfgoedinstellingen, bijzondere objecten of deelcollecties willen verwerven. Dit kan voor alle collectiegebieden: van hedendaagse kunst en nijverheid tot oude handschriften en natuurhistorische collecties. Het doel van deze regeling is het vergroten van de kwaliteit en de zichtbaarheid van de Collectie Nederland. De bijdrage gaat naar aankopen die de Collectie Nederland verrijken en die (semi)permanent aan het publiek worden getoond. De bijdrage van het Mondriaan Fonds is maximaal 40% van de aankoopprijs. 

In 2024 zijn er aanvragen ontvangen op zowel het gebied van beeldende kunst als erfgoed. Vergeleken met 2023 is het aantal ontvangen aanvragen licht gestegen, maar werd een kleiner percentage aanvragen gehonoreerd. In de afgelopen 4 jaar zijn er geen opvallende tendensen waarneembaar in het aantal aanvragen en het honoreringspercentage. Inhoudelijk valt op dat musea en erfgoedinstellingen, naast het verstevigen van hun kerncollecties, steeds vaker objecten verwerven die nieuwe perspectieven belichten. Musea zijn zich meer bewust van de vaak eenzijdige, eurocentrische blik waarmee is verzameld. Zo worden meer werken van vrouwelijke makers aangekocht, en groeit de aandacht voor kunstenaars die kritisch reflecteren op het verleden.

Het Stedelijk Museum Amsterdam en het Centraal Museum in Utrecht vroegen bijvoorbeeld gezamenlijk aan voor de verwerving van het werk Memory Lost van de Amerikaanse fotograaf Nan Goldin. Memory Lost is een digitale slideshow waarin het leven met drugsverslaving centraal staat. De beelden tonen verschillende stadia in het leven met drugsverslaving waaronder drugsgebruik, relaties met andere gebruikers en vrienden, en het afkicken. De slideshow combineert niet eerder gebruikte beelden, muziek en boodschappen die vrienden achterlieten op Goldins antwoordapparaat.

Het Scheepvaartmuseum Amsterdam ontving een bijdrage voor het schilderij Zeeslag bij Tobago van Jan Karel Donatus van Beecq. Het schilderij verbeeldt een van de bloedigste zeeslagen uit de 17e eeuw, de slag bij Tobago. Tijdens deze slag probeerde een Franse vloot de Nederlandse kolonie op Tobago te veroveren. Veel koloniale machten hebben over de eeuwen geprobeerd Tobago te veroveren. Dit kwam onder andere door de strategische ligging van Tobago en de mogelijkheid om daar specerijen te verbouwen. Tijdens de veldslag kwamen 1800 mensen om het leven, waarvan 200 tot slaaf gemaakten. Het schilderij visualiseert een belangrijk moment in de Nederlandse koloniale en maritieme geschiedenis. Jan Karel Donatus van Beecq was een in Nederland geboren zeeschilder, die actief was als hofschilder van de Franse koning Lodewijk XIV. Het museum zal het schilderij tonen in de nieuwe vaste collectieopstelling van het museum: Schaduwen op de Atlantische oceaan.

Het Mondriaan Fonds heeft in 2024 2 aanvragen voorgelegd aan het ministerie van OCW voor een bijdrage uit het Museaal Aankoopfonds. Dit aankoopfonds is bedoeld voor aankopen die van belang zijn voor de verrijking van de Collectie Nederland en niet alleen gefinancierd kunnen worden vanuit het budget van het fonds. Het ministerie van OCW heeft voor beide aanvragen de bijdrage uit het Museaal Aankoopfonds toegekend. Dit aantal is gelijk gebleven ten opzichte van voorgaande jaren.