Art Fair Internationaal

Enter Art Fair, Galerie Bart, 2024. Foto: Julie Nymann

Nederlandse en buitenlandse galeries kunnen bij deelname aan een kunstbeurs in het buitenland via de regeling Art Fair Internationaal een bijdrage ontvangen voor het presenteren van werk van levende beeldend kunstenaars uit Nederland. Daarnaast kunnen Nederlandse uitgevers die deelnemen aan een internationale kunstboekenbeurs een bijdrage ontvangen voor het presenteren van publicaties over hedendaagse beeldende kunst. Ook kunnen buitenlandse kunstbeurzen van internationaal belang een bijdrage ontvangen voor het uitlichten van levende beeldend kunstenaars uit Nederland. Doel van de regeling Art Fair Internationaal is om de internationale positie van hedendaagse beeldende kunst uit Nederland te versterken plus de bekendheid mét, en de waardering voor, de Nederlandse beeldende kunstpraktijk te vergroten. Het gaat concreet om een bijdrage aan standhuur voor deelname aan een kunstbeurs met beeldende kunst uit Nederland, een bijdrage aan kosten voor bijzondere presentaties van bestaand werk in een aparte sectie op een kunstbeurs of productiekosten van nieuw werk voor een presentatie in een aparte sectie op een kunstbeurs.

In voorgaande jaren stelde het Mondriaan Fonds een lijst met internationale kunstbeurzen samen, in overleg met een commissie van deskundigen. Sinds 2024 is deze lijst ‘dynamisch’ geworden: ze groeit en krimpt op basis van aanvragen uit het veld. Het voordeel van deze werkwijze is dat de lijst actueler is, beter aansluit bij de behoeften van galeries en uitgevers en transparanter is voor aanvragers. De lijst wordt aangevuld wanneer een of meerdere commissies tenminste 2 keer positief hebben geoordeeld over een aanvraag voor een bepaalde kunstbeurs. Elk kwartaal worden nieuwe beurzen toegevoegd. Aan het begin van ieder jaar kunnen beurzen worden verwijderd van de lijst als er 2 jaar achter elkaar geen aanvraag is gehonoreerd voor de betreffende kunstbeurs. Meer dan 80% van de positieve aanvragen in 2024 betrof een beurs op de vaste lijst, en kon hierdoor binnen een versnelde procedure van maximaal 6 weken worden verwerkt.

Het ruimere budget dat de afgelopen 4 jaar beschikbaar was, is na de coronapauze veelvuldig gebruikt door een groter aantal aanvragers. Vergeleken met het sluitjaar van de vorige beleidsperiode (2020) zijn in 2024 bijna 75% meer aanvragen behandeld. Terugkijkend is Art Fair Internationaal ook in de afgelopen periode het meest populair bij galeries en uitgevers uit Nederland. Ruim 10% van de gehonoreerde aanvragen was afkomstig van een internationale instelling, voornamelijk galeries uit België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.   

Er maken steeds meer uitgeverijen gebruik van deze regeling. Het aantal aanvragen voor Tokyo Art Book Fair viel op. Veertien uitgeverijen, waaronder ook kunstenaars met een eigen uitgeverij, namen deel aan deze kunstboekenbeurs in Japan.  

Opvallend is dat er in 2024 geen enkele aanvraag is binnengekomen voor een presentatie van werk in een aparte sectie op een kunstbeurs of via een buitenlandse kunstbeurs.  

De financiële risico’s van beursdeelname blijven groot, vooral omdat de kosten van een stand aanzienlijk hoger liggen dan 4 jaar geleden. Sommige aanvragers geven aan dat deelname zonder een bijdrage van het fonds niet haalbaar is. Het tonen van hedendaagse beeldende kunst uit Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk op buitenlandse beurzen versterkt het veld. Aanvragers leggen nieuwe contacten voor kunstenaars, zoals met internationale curatoren, museumdirecteuren, institutionele verzamelaars, privé-collectioneurs, critici en collega-galleristen. Deze contacten creëren kansen voor kunstenaars om, naast hun vaak nationale galerie, ook representatie in het buitenland te verwerven.