Kunstenaar Start

Floor Martens

Kunstenaar Start is bestemd voor beeldend kunstenaars die minimaal 1 tot maximaal 4 jaar professioneel werkzaam zijn. Met Kunstenaar Start stimuleert het Mondriaan Fonds de artistieke ontwikkeling en het cultureel ondernemerschap van startende, veelbelovende beeldend kunstenaars, zodat zij een betekenisvolle bijdrage kunnen leveren aan de hedendaagse beeldende kunst in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk.

Door de verbreding van de opleidingseisen voor de regeling sinds 2020 vinden kunstenaars met verschillende opleidingsachtergronden al in een beginnend stadium van hun kunstenaarspraktijk een weg naar deze regeling. Kunstenaars kunnen de werkbijdrage gebruiken voor het ontwikkelen van hun kunstpraktijk. De bijdrage bedroeg in 2024 per toekenning € 22.000 voor 12 maanden.

Het aantal aanvragen voor Kunstenaar Start nam in 2023 en 2024 sterk toe in vergelijking tot de 2 jaren ervoor. In 2023 hing dit samen met de optie voor kunstenaars om een 2e keer Kunstenaar Start aan te vragen, mogelijk gemaakt vanuit coronasteunpakketten. Deze mogelijkheid verviel in 2024, waarmee ook het aantal aanvragen iets daalde ten opzichte van het voorgaande jaar. Toch werden er in 2024 nog steeds 50% meer aanvragen ingediend ten opzichte van 2021. Door de toename in het aantal aanvragen en het wegvallen van de coronasteun in 2024, daalde het toekenningspercentage iets vergeleken met voorgaande jaren.

Opvallend in de aanvragen is dat veel kunstenaars in hun praktijken reflecteren op de eigen identiteit, met thema's als genderdiversiteit, familiegeschiedenis en migratieachtergrond. Daarnaast tonen ze een sterke betrokkenheid bij de wereld om hen heen, wat zich uit in geëngageerde praktijken gericht op politieke, maatschappelijke of ecologische ontwikkelingen. Zo onderzoekt multidisciplinair kunstenaar Sarjon Azouz met verschillende alter ego’s de implicaties van hun lichaam en bevraagt daarmee de impact van identiteitspolitiek. Okki Poortvliet maakt vanuit persoonlijke verhalen en antropologische vraagstukken film(installaties), met een focus op klimaat- en cultuurverandering. In de afstudeerfilm IJswee reageerde Poortvliet op het gevoel van heimwee naar de Drentse winters, waarin schaatsen vanzelfsprekend was, wat nu door de temperatuurstijging niet langer mogelijk is.

De kunstenaars die de bijdrage in 2024 ontvingen, krijgen in 2026 de mogelijkheid hun werk te tonen op Prospects tijdens Art Rotterdam.

Mentoring Kunstenaar Start

In samenwerking met Cultuur+Ondernemen biedt het Mondriaan Fonds een op maat gemaakt mentoring-traject aan voor kunstenaars die een Kunstenaar Start toegekend krijgen. Zij worden gekoppeld aan succesvolle en ervaren beeldend kunstenaars en curatoren, die zo hun kennis en ervaring delen met een nieuwe generatie.

Kunstenaars die tot nu toe het mentoring-traject hebben gevolgd, geven aan dat dit heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van hun artistieke praktijk en dat zij beter inzicht hebben gekregen op het culturele veld. In 2024 zijn 14 kunstenaars een mentoring-traject gestart.