Behandeling aanvragen

Aanvragers kunnen via een digitaal aanvraagformulier gedurende het hele jaar een aanvraag indienen met uitzondering van enkele bijdragen die in rondes worden behandeld. Het Mondriaan Fonds kondigt de deadlines voor aanvraagrondes aan op de website, via de nieuwsbrief en sociale media.

Als een aanvraag binnen is, toetsen medewerkers deze allereerst op formele voorwaarden die op de website vermeld staan. Aanvragen die daaraan voldoen, worden voorgelegd aan deskundige adviseurs voor een inhoudelijke beoordeling. Kwaliteit is daarbij het belangrijkste criterium. Bij een kunstenaar gaat het om de artistieke uitgangspunten en de wijze waarop deze tot uitdrukking komen in het werk. Bij een instelling gaat het om de kwaliteit van de plannen in cultuurhistorisch of artistiek opzicht. Verder speelt de context waarbinnen een aanvraag is ingediend een rol, of het nu de artistieke context of de maatschappelijke inbedding van een project is. Ook kijken adviseurs naar het cultureel ondernemerschap, waarmee onder meer de onderzoekende en/of vernieuwende houding van de aanvrager wordt bedoeld en de activiteiten van de aanvrager op publicitair, organisatorisch en educatief gebied. Speerpunten in deze cultuurplanperiode zijn ontwikkeling en verbinding. De adviseurs hebben expertise op de verschillende terreinen van het Mondriaan Fonds. Hun beoordeling van aanvragen vindt plaats tijdens commissievergaderingen. Op basis van het advies van de commissie besluit het bestuur of een aanvraag wordt toegekend.

In 2021 zijn door de extra maatregelen in verband met covid-19 veel meer aanvragen behandeld dan andere jaren. De totale aanvraagprocedure duurt maximaal 3 maanden. In 2021 bedroeg deze termijn gemiddeld 68 dagen.

Aanvragen en toekenningen 2018-2021

Bezwaar- en beroepsprocedures

Als een aanvraag voor een bijdrage niet wordt gehonoreerd, kan een aanvrager een bezwaarschrift indienen bij het bestuur van het Mondriaan Fonds. Ook is bezwaar mogelijk als het Mondriaan Fonds een ander bedrag toekent dan was aangevraagd of als bij het vaststellen van de definitieve bijdrage wordt afgeweken van de oorspronkelijke toezegging. De aanvrager kan het bezwaarschrift mondeling toelichten tijdens een (telefonische) hoorzitting. Als het bezwaarschrift niet wordt gehonoreerd of als de commissie na herbeoordeling nogmaals negatief over de aanvraag adviseert, kan de aanvrager in beroep gaan bij de Arrondissementsrechtbank. Als dit beroep door de rechtbank wordt verworpen staat hoger beroep open bij de Raad van State. Ook het Mondriaan Fonds kan bij de Raad van State in hoger beroep gaan als de rechtbank een beroepschrift gegrond heeft verklaard.

In 2021 zijn 132 bezwaarschriften ingediend, waarvan een aantal in 2022 zal worden behandeld. Het aantal in 2021 afgehandelde bezwaarschriften was 130. Deels waren dit bezwaarschriften die eind 2020 waren ingediend. Twee bezwaarschriften zijn ingetrokken. Drie bezwaarschriften waren op financiële grond. Deze zijn gehonoreerd. Bij deze beschikkingen ging het om een lagere vaststelling omdat niet aan de verplichting om een verslag in te dienen was voldaan of het ingediende financiële verslag niet voldeed. Aangezien de verslagen alsnog werden ingediend of zijn aangevuld zijn deze bezwaarschriften gehonoreerd. Drie aanvragen die oorspronkelijk niet in behandeling waren genomen omdat deze niet aan de formele voorwaarden voldeden, zijn alsnog aan de commissie voorgelegd. Drie bezwaarschriften waren niet ontvankelijk en 96 bezwaarschriften zijn ongegrond verklaard. Tot slot zijn 23 bezwaarschriften gehonoreerd.

In 2021 hebben 3 aanvragers beroep ingesteld bij de Rechtbank. Deze beroepschriften zijn nog niet behandeld. Eén aanvrager heeft zijn beroep uit 2020 tijdens de zitting bij de Rechtbank ingetrokken. De Raad van State heeft één hoger beroepschrift uit 2021 ongegrond verklaard.

In 2021 is het aantal ingediende bezwaarschriften gestegen. Een belangrijke oorzaak is dat het aantal beschikkingen en dus ook het aantal afwijzingen in de afgelopen 2 jaar fors is toegenomen. Ook zijn relatief veel bezwaarschriften binnengekomen tegen beschikkingen uit de laatste ronde van de open oproep 75 jaar vrijheid die eind 2020 plaatsvond. Van de in 2021 ingediende bezwaarschriften had 13% betrekking op deze oproep. Van de niet gehonoreerde aanvragen voor de regeling Programma’s Kunstpodia 2021 heeft ruim 23% bezwaar aangetekend. Verder dienen kunstenaars die zijn afgewezen voor een start of basisbijdrage relatief vaak een bezwaarschrift in. Dit zou verklaard kunnen worden door het feit dat de afgelopen 2 jaar in verband met de coronacrisis veel minder tentoonstellingen en andere activiteiten hebben plaatsgevonden waardoor de financiële positie van kunstenaars, verder verslechterde. Uit eerder onderzoek van de SER en de Raad voor Cultuur is gebleken dat de financiële positie van (met name beeldend) kunstenaars ronduit slecht is. Ook deze groep heeft dan ook veel belang bij het indienen van een bezwaarschrift. Het Mondriaan Fonds vindt het dan ook belangrijk dat gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheid bezwaar aan te tekenen.