Publicatie

Bron, publicatie door Zindzi Zwietering, 2022

De regeling Publicatie is bestemd voor beeldend kunstenaars en uitgevers die bijzondere en vernieuwende publicaties over het werk van levende kunstenaars uit Nederland of uit het Caribisch deel van het Koninkrijk willen produceren. Dit kan voor oeuvre publicaties als reflectie op het werk zelf, een eerste publicatie voor startend talent waarbij (inter)nationale zichtbaarheid belangrijk is of een eenmalige niet-monografische opinie-uitgave waarbij reflectie wordt gegeven op de kunstpraktijk en daarmee bijdraagt aan de gedachtevorming over hedendaagse beeldende kunst. Het doel is verdiepend inzicht over, en zichtbaarheid van hedendaagse beeldende kunst via publicaties stimuleren.

De maximale bijdrage is 35% van de productiekosten. Als er sprake is van een technisch innovatieve toepassing dan bedraagt de maximale bijdrage 50%. Technische innovatie moet opgevat worden als technische toepassingen in combinatie met uitzonderlijke toepassingen van tekst, beeld en techniek.

Het aantal ingediende aanvragen in 2022 laat een stijging zien van 20% ten opzichte van 2021. De regeling lijkt aan een breed gedragen behoefte te voldoen en aanvragers geven aan dat er weinig mogelijkheden zijn bij andere fondsen en geldschieters om kunstpublicaties ondersteund te krijgen. Het budget werd meerdere keren overvraagd en de commissie moest streng oordelen over de binnengekomen aanvragen. Het honoreringspercentage is daarmee relatief laag, namelijk 43%.

Aanvragen kunnen ingediend worden door uitgevers, door kunstenaars in samenwerking met een uitgever en door kunstenaars in eigen beheer. De aanvragen waren in 2022 redelijk gelijk verdeeld over deze 3 categorieën, met een lichte meerderheid van aanvragen van kunstenaars in samenwerking met een uitgeverij. Het Mondriaan Fonds droeg in 2022 bij aan 39 bijzondere kunstenaarsboeken, overzichtspublicaties en beschouwingen op het kunstenveld. Opvallend was de significante stijging van fotografische publicaties, een verdubbeling ten opzichte van 2021. De gehonoreerde publicaties laten een mix zien van fotografieboeken en kunstenaarsboeken. 2 jonge talenten hebben een toekenning gekregen voor een eerste publicatie die kan bijdragen aan hun (inter)nationale zichtbaarheid, namelijk de kunstenaars Zindzi Zwietering en Sjoerd Martens. Van de 9 aanvragen die zijn ingediend voor een technisch innovatieve toepassing zijn er 3 gehonoreerd.

Thema’s die veelvuldig terugkomen in de gehonoreerde publicaties zijn het belang van diversiteit en inclusie, het klimaat en reflecties op sociale structuren. Zo ontving Uitgeverij Valiz (Amsterdam) een bijdrage voor een beschouwende publicatie over de rol van de kunstwereld in het zicht van de uitdagingen van de toekomst, zoals oorlog, pandemieën en klimaatcrisis. Yasmine Ostendorf, auteur en curator, ontwikkelde hiervoor een platform met informatie over de gevolgen van voorgenoemde uitdagingen en de rol van kunstenaars om hierop proactief te reageren en deel te worden van mogelijke oplossingen. Deze publicatie, getiteld Mycelium as Methodology, legt alle beschikbare informatie en bruikbare methoden vast en maakt het inzichtelijk voor een breder publiek.

Naast deze actuele thema’s is er ook een tendens te zien in aanvragen van kunstenaars die de kunstgeschiedenis en maatschappelijke onderwerpen als gender en inclusie in hun eigen werk samenbrachten. Zo ontving Uitgeverij Jap Sam Books (Prinsenbeek) een bijdrage voor patricia kaersenhout, een monografie van het werk van kunstenaar patricia kaersenhout waarin zij zwarte feministische perspectieven en ‘vergeten’ geschiedenissen uitlicht. De publicatie komt voort uit het project Guess Who’s Coming to Dinner Too?, waarin de eeuwenoude structuur van de kunstgeschiedenis wordt verbreed met verhalen van mythologische, historische en hedendaagse vrouwen van kleur. Deze publicatie kreeg ook een honorering op grond van technische innovatie. De publicatie bevat een interactieve laag waarin verhalen van zwarte vrouwen gekoppeld worden aan de inhoud van de publicatie. Daarnaast wordt er een website ontwikkeld in samenwerking met het Van Abbemuseum en het Stedelijk Museum Amsterdam die zal fungeren als een database met aanvullende verhalen over vrouwen van kleur.