Kunstenaar Start

Dion Rosina, The Revisitation, 2023. Acrylic on wall, 25x2,50 m

Kunstenaar Start is bestemd voor beeldend kunstenaars die minimaal 1 tot maximaal 4 jaar professioneel werkzaam zijn. Het Mondriaan Fonds wil startende kunstenaars de mogelijkheid bieden een betekenisvolle en zichtbare bijdrage te leveren aan de hedendaagse beeldende kunst in Nederland of het Caribisch deel van het Koninkrijk. Door de verbreding van de opleidingseisen voor de regeling sinds 2020 vinden kunstenaars met verschillende opleidingsachtergronden al in een beginnend stadium van hun kunstenaarspraktijk een weg naar deze regeling. Kunstenaars kunnen de werkbijdrage gebruiken voor het ontwikkelen van hun kunstpraktijk. De bijdrage bedroeg in 2023 per toekenning € 22.000 voor 12 maanden.

Het aantal aanvragen Kunstenaar Start is in 2023 sterk toegenomen ten opzichte van 2022. Het Mondriaan Fonds heeft maar liefst 55% meer aanvragen ontvangen. Het toekenningspercentage is relatief hetzelfde gebleven als de voorgaande jaren. Het aantal toekenningen is daarmee toegenomen.

In de aanvragen is te zien dat startende kunstenaars zeer diverse praktijken hebben. Waar sommige kunstenaars zich richten op ambachtelijkheid, in media als textiel en keramiek, richten anderen zich juist op nieuwe media. Zo reflecteert kunstenaar Carmen Roca Igual in haar praktijk op de digitale realiteit en speelt met filters die op platforms als Instagram en TikTok worden gebruikt. Opvallend is dat kunstenaars zich doorgaans niet beperken tot één medium of discipline, maar juist ook de grenzen hiertussen opzoeken. Op conceptueel gebied zijn de praktijken ook uiteenlopend, waarbij enkele terugkerende thema’s te herkennen zijn, zoals: (gender)identiteit, ecologie, zorg en collectiviteit. Zo wordt ook in diverse aanvragen zichtbaar dat kunstenaars zich bezighouden met het organiseren van bijeenkomsten en workshops, waarin participatie en het principe van ‘commons’ naar voren komen.

De mogelijkheid om voor een tweede keer een Kunstenaar Start bijdrage te ontvangen, heeft bijgedragen aan het toegenomen aantal aanvragen in 2023. Maar liefst 15% van de Kunstenaar Start aanvragen waren voor een tweede bijdrage. Met een tweede Kunstenaar Start bijdrage wil het Mondriaan Fonds kunstenaars, die door de coronamaatregelen zowel tijdens hun opleiding als daarna minder mogelijkheden kregen om de eerste stappen in hun carrière te zetten, een boost geven. Het ministerie van OCW heeft hiervoor in 2023 extra budget beschikbaar gesteld. Niet alle aanvragen voor een tweede Start konden in behandeling worden genomen, omdat deze niet voldeden aan de voorwaarden met betrekking tot de maximale beroepspraktijk van 4 jaar. Van de aanvragen die konden worden behandeld werd 65% toegekend.

Zo heeft kunstenaar Dion Rosina, wiens voornaamste medium schilderen is, een tweede bijdrage Kunstenaar Start ontvangen. De kern van Rosina’s werk ligt in het ‘samplen’ of toe-eigenen van beeldmateriaal, waarin vragen naar voren komen als eigenaarschap, authenticiteit en zijn rol als kunstenaar in dit proces. De tweede bijdrage Kunstenaar Start zal hem de kans bieden om nog verder te ontwikkelen.

De kunstenaars die de bijdrage in 2023 ontvingen, krijgen in 2025 de mogelijkheid hun werk te tonen op Prospects tijdens Art Rotterdam.

Mentoring Kunstenaar Start

In samenwerking met Cultuur+Ondernemen biedt het Mondriaan Fonds een op maat gemaakt mentoring-traject aan. Het is een programma van een jaar dat kunstenaars met een Kunstenaar Start beurs ondersteuntbij hun ondernemerschap en ontwikkeling op artistiek-inhoudelijk vlak. Zij worden gekoppeld aan succesvolle en ervaren beeldend kunstenaars en curatoren, die zo hun kennis en ervaring delen met een nieuwe generatie.

Kunstenaars die tot nu toe het mentoring-traject hebben gevolgd, geven aan dat dit heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van hun artistieke praktijk en dat zij beter inzicht hebben gekregen op het culturele veld. In 2023 zijn 20 kunstenaars een mentoring-traject gestart.