Publicatie

Publicatie Vital Mud van Hiske Altena

De regeling Publicatie is bestemd voor beeldend kunstenaars en uitgevers die bijzondere en vernieuwende publicaties over het werk van levende kunstenaars uit Nederland of het Caribisch deel van het Koninkrijk willen produceren. Dit kan voor oeuvre-publicaties als reflectie op het werk zelf, een eerste publicatie van startend talent waarbij (inter)nationale zichtbaarheid belangrijk is of een eenmalige niet-monografische opinie-uitgave waarbij reflectie wordt gegeven op de kunstpraktijk en daarmee bijdraagt aan de gedachtevorming over hedendaagse beeldende kunst. Het doel is verdiepend inzicht over, en zichtbaarheid van hedendaagse beeldende kunst via publicaties te stimuleren.

De maximale bijdrage is 35% van de productiekosten. Als er sprake is van een technisch innovatieve toepassing dan bedraagt de maximale bijdrage 50%. Technische innovatie moet opgevat worden als technische toepassingen in combinatie met uitzonderlijke toepassingen van tekst, beeld en techniek.

Het aantal ingediende aanvragen in 2023 laat een kleine daling (5%) zien ten opzichte van 2022 en bleef daarmee bijna gelijk. De regeling lijkt tegemoet te komen aan een breed gedragen behoefte. Aanvragers geven aan dat er weinig mogelijkheden zijn bij andere fondsen en geldschieters om kunstpublicaties ondersteund te krijgen. Ruim 50% van de binnengekomen aanvragen werd gehonoreerd.

Aanvragen kunnen ingediend worden door uitgevers, door kunstenaars in samenwerking met een uitgever en door kunstenaars in eigen beheer. Ruim 80% van de aanvragen werden ingediend door uitgevers en door kunstenaars in samenwerking met een uitgeverij. Een kleine 20% van de aanvragen werden gedaan door kunstenaars in eigen beheer.

Het Mondriaan Fonds droeg in 2023 bij aan 44 bijzondere kunstenaarspublicaties, overzichtspublicaties en beschouwingen op het kunstenveld. De gehonoreerde publicaties laten een mix zien van fotografieboeken (bijna een derde) en kunstenaarspublicaties. Vijf jonge talenten hebben een toekenning gekregen voor een eerste publicatie die kan bijdragen aan hun (inter)nationale zichtbaarheid, namelijk de kunstenaars Hiske Altena, Michele Bazzoli, Kevin Bray, Vytautas Kumža en Lonneke van der Palen.

Thema’s die veelvuldig terugkomen in de gehonoreerde publicaties zijn het belang van diversiteit en inclusie, het klimaat en reflecties op sociale structuren. Zo ontving Suzanne Schols een bijdrage voor de publicatie LOBBY die in eigen beheer wordt uitgebracht. Het fotografieboek handelt over de lobbyisten binnen het krachtenveld van de Europese Green Deal en geeft een blik achter de schermen van de Brusselse klimaatlobby.

Naast deze actuele thema's is er ook een tendens te zien in aanvragen van kunstenaars die het gepubliceerde boek als kunstobject benaderen. Zo ontving Hiske Altena een bijdrage voor Vital Mud, een publicatie ontworpen als een archiefdoos waarin je als lezer door materiaal kunt speuren en waar de beelden relaties met elkaar kunnen aangaan. In dit project onderzoekt Altena de theorie dat het leven op aarde ooit in klei begon. Aan de publicatie ging een dummy vooraf die werd getoond op tentoonstellingen en festivals over de hele wereld, op de shortlist stond voor verschillende prijzen, waaronder de Paris Photo/Aperture PhotoBook Award, en werd geselecteerd als een van de Beste Verzorgde Boeken van 2021. De bijdrage Publicaties heeft het mogelijk gemaakt de dummy om te zetten in een professionele publicatie die beschikbaar is voor een groter publiek.