Open Oproepen

Untold, theatervoorstelling Kormantse, 2023. Foto: Les Adu

Erfgoedvrijwilligers

Erfgoedinstellingen en andere organisaties zonder winstoogmerk die met vrijwilligers (willen) werken en een bijdrage leveren aan het behoud, beheer of de presentatie van (im)materieel erfgoed, kwamen in aanmerking voor een bijdrage uit de Open Oproep Erfgoedvrijwilligers. Met deze oproep draagt het Mondriaan Fonds bij aan plannen die de inzet en betrokkenheid van vrijwilligers bij het (im)materieel cultureel erfgoed bevorderen, waarbij zowel met de belangen van de organisatie als met die van de vrijwilligers rekening wordt gehouden. Het gaat om het professionaliseren van het vrijwilligersbeleid en het overdragen en verdiepen van (inhoudelijke)kennis, waarden en netwerken.

Concreet gaat het om een bijdrage voor het ontwikkelen en uitvoeren van activiteiten of het verrichten van een haalbaarheidsonderzoek. Binnen deze oproep gold dat de totale projectbegroting minimaal € 15.000 bedraagt. De bijdrage van het Mondriaan Fonds is maximaal 50% van de variabele projectkosten. Voor een haalbaarheidsonderzoek is de bijdrage maximaal 70% van de variabele projectkosten, met een maximumbedrag van € 15.000.

Alle 8 ingediende aanvragen werden positief beoordeeld door de commissie en hebben een bijdrage ontvangen. Een vergelijkbare Open Oproep vond plaats in 2020. Vergeleken met die eerdere oproep ontving het Mondriaan Fonds dit keer 50% minder aanvragen, maar ondanks het kleinere aantal aanvragers is het volledige beschikbare budget besteed.

Stichting Rancho, gevestigd in Oranjestad op Aruba, ontving bijvoorbeeld een bijdrage waarmee zij een opleidingstraject zullen opzetten voor hun vrijwilligers. Hiermee kunnen deze vrijwilligers worden ingezet bij de uitvoering van een jaarprogramma in 2024, ter gelegenheid van 200 jaar Oranjestad. Behalve dat het plan volgens de commissie bijdraagt aan de competenties van de vrijwilligers, waardeerde zij dat via dit project de betrokkenheid bij het erfgoed in de regio wordt vergroot.

Daarnaast ontving Museum Singer Laren een bijdrage voor een samenwerking met 11 partners in de regio gericht op het verduurzamen van de relaties met hun vrijwilligers. Dat doen zij door het organiseren van activiteiten, waaronder opleidingen, workshops en trainingen om de competenties van de vrijwilligers te versterken. De commissie vond de regionale samenwerking in dit plan voorbeeldstellend en daarom van belang binnen de sector.

Herdenkingsjaar Slavernijverleden

In het kader van het Herdenkingsjaar Slavernijverleden (1 juli 2023-1 juli 1024) heeft het Mondriaan Fonds een open oproep opengesteld voor activiteiten en initiatieven die een bijdrage leveren aan het herdenken en vieren van de afschaffing van de slavernij in het Koninkrijk. De open oproep richt zich op een brede groep aanvragers uit Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk: individuen met een beroepspraktijk in de disciplines beeldende kunst, erfgoed, creatieve industrie, letteren, podiumkunsten, of cross-overs tussen deze disciplines. Daarnaast richt deze oproep zich ook tot organisaties zoals archieven, bibliotheken en andere instellingen op het gebied van de hierboven genoemde disciplines met een presentatiefunctie.

Het Mondriaan Fonds ontving 3 miljoen euro van de Rijksoverheid om activiteiten tijdens het Herdenkingsjaar te ondersteunen. De hoogte van de bijdrage werd per aanvraag vastgesteld en was maximaal 95% van de variabele projectkosten. Er kon vanaf € 5.000 tot en met € 75.000 worden aangevraagd voor projecten.

De Open Oproep Herdenkingsjaar Slavernijverleden werd in 2022 opengesteld. In 2023 waren er 2 aanvraagrondes voor het indienen van een aanvraag. In totaal werden van de 337 ingediende aanvragen 106 projecten toegekend. Aanvragers die een bijdrage ontvingen vanuit deze open oproep ontwikkelen binnen het Herdenkingsjaar diverse soorten presentaties voor het publiek, zoals symposia, (kinder)boeken, theater- en dansproducties, digitale toepassingen en onderzoeksprojecten. Centraal bij de activiteiten tijdens het Herdenkingsjaar staan de narratieven van de van oorsprong niet-Europese gemeenschappen betrokken bij het slavernijverleden.

Zo ontving Untold een bijdrage voor de theatervoorstelling UMA. De voorstelling gaat over Afrikaanse vrouwen in verzet tijdens de trans-Atlantische slavenhandel en kolonialisme. Het verhaal in de voorstelling belicht de strijd van deze vrouwen tegen de slavernij en koloniale overheersing in het Caribisch gebied, Zuid-Amerika en Afrika. Een ander voorbeeld van een toegekend project is de podcast Krabben in een Ton van Rakesh Kanhai. In deze podcast gaan prominente Javanen, Hindostanen, Afro-Surinamers en Chinezen met elkaar in gesprek over onderling en geïnternaliseerd racisme. Op deze manier gaat Kanhai op zoek naar typische cultureel gewortelde gedachtes en uitspraken van Surinamers die overblijfselen zijn van slavernij en kolonialisme.

Een totaaloverzicht van de toekenningen uit de eerste ronde van deze open oproep vind je hier. En hier uit de tweede aanvraagronde.

Kunst Media

De Open Oproep Kunst Media is bestemd voor tijdschriften en andere publieke media of online platformen en ook individuen die werkzaam zijn als curator, criticus of journalist. Door nieuwe initiatieven en samenwerkingsverbanden kan ook aangevraagd worden. Met de oproep wil het Mondriaan Fonds de betrokkenheid bij, en het gesprek over de hedendaagse beeldende kunst in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk bevorderen. Er kan worden aangevraagd voor te publiceren uitingen in het geschreven en het gesproken woord. Dit kan gaan om (een reeks) artikelen of longreads voor (online) tijdschriften, kranten, sociale mediakanalen en andere online platforms, zoals bijvoorbeeld een podcast. Leidend is dat de maatschappelijke waarde van hedendaagse beeldende kunst wordt besproken en gedeeld wordt vanuit een onafhankelijke positie en een breed perspectief.

2023 was het tweede jaar waarin een aanvraag ingediend kon worden voor de Open Oproep Kunst Media. Het aantal ingediende aanvragen laat een stijging zien van bijna 20% ten opzichte van 2022. Bijna een derde van de binnengekomen aanvragen werd gehonoreerd in 2023. Hoewel er meer aanvragen werden ingediend, daalde het totaal aangevraagde bedrag met bijna 30%. Het totaal toegekende bedrag is in 2023 ruim 40% gedaald ten opzichte van 2022. De oorzaak van een afname in het aangevraagde bedrag hangt mogelijk samen met de aard van de aanvragers. De Open Oproep Kunst Media staat open voor individuen en organisaties. In 2022 waren beide categorieën evenredig vertegenwoordigd. In 2023 kwam ruim 30% van de aanvragen van organisaties, de rest van individuen. Organisaties vragen gemiddeld meer dan 2 keer zoveel aan dan individuen.

Er is aangevraagd voor podcasts, een reeks artikelen, essays, online publicaties en platforms. Bijvoorbeeld een podcast waarin curatoren geïnterviewd worden over het maken van tentoonstellingen, een reeks artikelen over de rol van kunstkritiek of een onderzoek naar toegankelijkheid binnen de kunstwereld in de breedste zin van het woord. Onderwerpen waarbinnen aanvragers het gesprek over de hedendaagse beeldende kunst willen verbreden of bevorderen. Een belangrijk criterium bij deze regeling is de impact en zichtbaarheid van het project. Veel aanvragers werken voor hun project samen met bestaande (kunst)platforms en met elkaar om dat te bewerkstelligen. Van de ingediende aanvragen door individuen bestond meer dan de helft uit samenwerkingen van 2 of meer personen.

Een voorbeeld van een gehonoreerde aanvraag is die van OneWorld Media, een zelfstandige sociale onderneming die zich inzet voor journalistiek voor een eerlijke en duurzame wereld. OneWorld Media ontvangt een bijdrage voor 9 essays geschreven door makers en kunstenaars waar nieuwe, creatieve manieren gezocht worden om zowel de kunstsector als het lezerspubliek te laten nadenken en in gesprek te laten gaan over rechtvaardigheid.

Zoë Dankert, kunstcriticus en podcastmaker, ontving een bijdrage voor de driedelige podcastreeks Tussen kunst en werk, waarmee ze de stem van een nieuwe generatie kunstenaars wil vangen. De podcast is gericht op wat het hedendaagse kunstenaarschap inhoudt en welke rol de kunstacademie daarin aanneemt. Voor de podcast volgt Dankert ongeveer 15 studenten in hun laatste jaar van een bacheloropleiding aan een Nederlandse kunstacademie en het eerste jaar na het afstuderen.

Van Doesburghuis

Beeldend kunstenaars, curatoren en beschouwers konden via een open oproep van het Mondriaan Fonds een voorstel indienen voor een werkperiode in het Van Doesburghuis in Meudon, Parijs. Doel van de residency is het stimuleren van de artistieke ontwikkeling en verdere verdieping van de praktijk van beeldend kunstenaars, curatoren en beschouwers. Binnen de stimulerende omgeving van het Van Doesburghuis is er de mogelijkheid om onderzoek te doen, ideeën uit te werken of nieuw werk te maken. Het is mogelijk om als individuele aanvrager of als duo aan te vragen.

In 2023 vonden de aanvraagrondes voor het najaar 2024 plaats. Beeldend kunstenaar Petra Noordkamp is via het Mondriaan Fonds geselecteerd voor een werkperiode van september tot en met december 2024. En Filmmaker Thessa Meijer werd gehonoreerd via het Filmfonds.

De Open Oproep Van Doesburghuis is een gezamenlijk initiatief van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, het Filmfonds, het Fonds Podiumkunsten, het Mondriaan Fonds en het Letterenfonds. De residency in het Van Doesburghuis wordt sinds 2017 aangeboden aan professionele makers. Het Mondriaan Fonds treedt op als penvoerder van de aanvraagprocedure.